دیگر مثل قدیم نیست که آدمها با تکیه بر تجربه یا دانش تجربی با پدیدههای پیرامونشان برخورد کنند. در عصر جدید علم حرف اول و آخر را میزند و رسانهها حرف علم را بین مردم سراسر جهان پخش میکنند. اما گاهی حجم این اخبار و اطلاعات بهقدری زیاد میشود که تشخیص درست از غلط را دشوار میکند حتی گاهی اخباری که به گوش میرسد با یکدیگر در تناقض قرار میگیرد. درباره یکسری از خوراکیها هم همیشه حرف و حدیثهای ضد و نقیضی شنیده میشود.
هنوز هم مردم تکلیفشان را با بعضی مواد غذایی نمیدانند. برای روشن شدن این موضوع دکتر شهناز کارکن، دستیار تخصصی طب سنتی و مسوول آموزش تغذیه انجمن علمی طب سنتی چند خوراکی رایج را از دیدگاه طب سنتی بررسی کرده و دستکم تکلیفتان را با این چند مورد مشخص میکند.
ژله استخوانساز است؟
ژله به دلیل شیوه آمادهسازی سریع و آسان و شکل فانتزی و جذابش به عنوان دسر محبوب اغلب افراد مورد استقبال قرار میگیرد. ژله از مادهای به اسم ژلاتین تهیه میشود که چسبناک و غلیظ است. برخی تصور میکنند ژلاتین یک خوراکی صنعتی است و از مواد غیر مغذی و مضر تشکیل شده حال آنکه واقعیت خلاف این است.
ژلاتین از استخوان حیواناتی مثل گاو و ماهی به دست میآید و با تغییراتی به شکل معمول به بازار عرضه میشود؛ بنابراین خواصی که در قلم استخوان گاو و ماهی (بیشتر گاو) وجود دارد در ژله هم یافت میشود.
از هیاهوی بازار تا واقعیت علمی!
خواص ژله
تنها غذاها نیستند که سلامت بدن را تامین میکنند. بعضی میان وعدهها و خوراکیهای دیگر هم با خواص مفیدشان به این روند کمک میکنند. ژله از جمله همین مواد خوراکی است. طب سنتی ژله را غذا به حساب نمیآورد و صرفا آن را به عنوان یک دسر یا ماده اشتهاآور معرفی میکند. از نظر طب سنتی ژله قدری به طبع سرد و تر تمایل دارد ولی در مجموع طبع نسبتا معتدلی برایش قائل هستند. ژلاتین طبیعی از این اعتدال بیشتر بهرهمند است.
* ژله مواد پروتئینی دارد و برای کسانی که در مراحل رشد و استخوانسازی هستند یا دچار مشکلات مفصلی و استخوانی شدهاند، مفید است.
* ژله میتواند باعث تنظیم سطح کلسترول مفید خون شود.
* کلاژن و اسیدفولیک موجود در ژله سبب رشد و تقویت پوست و مو میشود.
* با وجود ویتامینهای B1 و B2 ژله میتواند به تقویت سیستم ایمنی کمک کند.
هشدار طب سنتی درباره ژله
معمولا انواع ژله که در کارخانجات تهیه میشوند، علاوه بر ژلاتین حاوی مواد دیگری مثل رنگ، اسانس و قند هم هستند؛ بنابراین توصیه میشود هفتهای یک یا دوبار بیشتر ژله مصرف نکنید. با رعایت این نکته درواقع به کلیههایتان یک هفته وقت میدهید تا به شکل مناسب این مواد زائد را از بدنتان دفع کند.
همچنین افرادی که معدهشان سرد و مرطوب است باید کمتر از دیگران ژله بخورند؛ یعنی افرادی که کمتر دچار عطش میشوند، بزاقشان بیشتر ترشح میکند و روی پوست هم سردی ملایمی را احساس میکنند. این افراد دستگاه گوارششان ضعیف است و پروسه هضم ژله به عنوان یک ماده لزج که باعث چسبندگی مخاط میشود، برایشان سختتر خواهد بود.
بستنی انرژیزاست؟
بستنی تنها برای کودکان محبوب نیست چون تقریبا کمتر کسی را میشود پیدا کرد که بستنی دوست نداشته باشد. بعضیها میگویند بستنی به دلیل چربی و شیرینی فراوانش نمیتواند خوراک مفیدی باشد. در مقابل گروه دیگری معتقدند چون ماده تشکیلدهنده اولیه بستنی شیر است، هیچ ضرری برای سلامت ندارد. بعضی حتی پا را فراتر هم میگذارند و بستنی را درمان بیماریهایی مثل افسردگی و سرماخوردگی میدانند.
واقعیت این است که بستنی یک میانوعده پرکالری به شمار میآید و بیش از آنکه برای بزرگسالان مفید باشد، برای کودکان مناسب است. بستنی از شیر تهیه میشود که یکی از مهمترین و مفیدترین لبنیات است.
خواص بستنی
از نظر طب سنتی بستنی یک ماده سرد بالفعل است که جذابیت غذایی دارد ولی توصیه میشود آن را جایگزین غذا نکنید و صرفا به عنوان میانوعده از آن میل کنید.
* شیر موجود در بستنی دارای پروتئین و آهن فراوان است.
* ویتامینهای گروه B به ویژه ویتامین ۱۲B موجود در این خوراکی آن را به یک میانوعده مفید تبدیل میکند. ویتامین ۱۲B در منابع گیاهی یافت نمیشود و تنها در شیر و بستنی وجود دارد. این ویتامین کمیاب در درمان کمخونی نقش مهمی را ایفا میکند.
* بستنی منیزیم هم دارد و برای افرادی که دچار کمبود منیزیم هستند، مفید است.
هشدار طب سنتی درباره بستنی
بستنی یکی از خوراکیهای محبوبی است که تنوع بالایی هم دارد. انواع بستنیها بهفور در بازار یافت میشود.
* بستنی طبع سردی دارد و بهتر است آن را با مادهای که این سردی را اصلاح میکند، میل کنید. بهتر است بستنی را همراه شکلات گرم مصرف کنید. همچنین میتوانید میوههایی مثل موز را که طبع گرمی دارند با بستنی بخورید.
* بستنی حرارت مورد نیاز برای هضم را کاهش میدهد بنابراین در حجم کم آن را مصرف کنید.
* بستنی را در فصل سرد مصرف نکنید چون بدن برای حفظ حرارت غریزیاش حرارت را به مرکز بدن هدایت میکند. در این صورت اگر بستنی بخورید درواقع عملکرد طبیعی بدنتان را مختل کردهاید.
* هرچه بستنی طعمدارتر و رنگیتر باشد، به همان میزان از خواصش کاسته میشود.
* در تهیه بستنیهای میوهای معمولا از اسانس و رنگ بیشتری استفاده میشود.
قارچ باعث لاغری میشود؟
این روزها که بازار رژیمهای لاغری داغ است هر خوراکی که به کاهش وزن کمک کند مورد استقبال قرار میگیرد. میگویند خوردن قارچ باعث لاغری میشود و بعضی به این امید هر روز آن را مصرف میکنند. عدهای هم خیال میکنند قارچ پروتئین دارد و آن را جایگزین منابع اصلی پروتئین میکنند.
حال آنکه این کار درست نیست و به تندرستیشان آسیب میرساند چون میزان پروتئین قارچ بسیار کم است و نمیتواند پروتئین مورد نیاز بدن را تامین کند. اما قارچ فاقد چربی است و جزء مواد غذایی کمکالری محسوب میشود بنـابـراین میشود در رژیـمهای غذایی کمکالری از قارچ هم استفاده
کرد.
خواص قارچ
از نظر طب سنتی قارچ طبع سرد و تر دارد و توصیه میشود آن را همراه آویشن، زیره و فلفل سیاه میل کنید تا اثرات سوء آن خنثی شود. برخی از خواص قارچ عبارتند از:
* قارچ برای رشد و تقویت استخوانها خوب است.
* ویتامینهای گروه B در قارچ بهوفور یافت میشوند.
* برای چشم و پوست مفید است.
* اعصاب و عضلات را تقویت میکند.
* در درمان بعضی انواع کمخونی موثر واقع میشود.
* دارای انواع املاح، آهن، کلسیم، پتاسیم و منیزیم است.
* برای مبتلایان به دیابت خوراک مناسبی به شمار میآید.
* کسانی که دچار یبوست میشوند، بهتر است قارچ میل کنند.